.png)
28. Trois Couleurs: Rouge (1994): Sorê Biratiyê
Rengê
sor jî wateya xwe ya biratiyê heye di alaya Fransayê de. Sor bi her awayî hakim
e di fîlm de û belkî meriv karibe gelek wateyan lê bar bike. Sêv, defter û
rûbera li ser maseya Valentineê sor e. Valentine bi montê sor yê destgirtiyê
xwe radize. Erebeya Auguste sor e. Xêlî û afîşa ji bo wêneyê Valentineê sor e,
di reklamê de jî, benîştekî sor dicû. Û gelek tiştên din.
Piranî
fîlmê herî xweş yê sêbareya rengan ya Kieslowski tê hesibandin Sor. Lê
min herî pir ji Şînê hez kir. Sor fîlmekî pirqat e, wek xaçepirsekê ye, hin
tişt ber bi dawiya fîlm ve ji hev tên famkirin. Bi vî awayî serencama sêbareyê
ye û aqûbeta hin kesên fîlmên din jî nîşanî me dide.
Fîlmekî
ku di nav evîn, îxanet, qeder, mirin, hiqûq, edalet, rehm, jiyana taybet de
diçe û tê. Valentinea ku lehenga serekî ye, evîneke saf û pak temsîl dike.
Valentinea ku ji Irene Jacob ve tê lîstin, jina herî bedew ya sêbareyê xuya kir
li ber çavê min. Destgirtiyê wê yê li pişt telefonê ye û em bi tu awayî wî
nabînin, temsîla destgirtiyekî hesûd û şerûd dike.
Min
di her du fîlmên din de behsa rabirdûyê kir. Di vî fîlmî de jî rabirdû dev ji
Valentineê bernade. Lê bi awayekî din. Tê gotin ku Kieslowski di binavkirina
karakteran de ji Irene pirsiye ku ka di zarokatiya xwe de xwestiye navê wê çi
be. Wê gotiye Valentine. Fîlm jî li taxên zarokatiya wê hatiye kişandin.
Valentine di fîlm de jî rabirdûya xwe dijî. Çimkî êdî ew keseke pêncî salî ye
di xewn û xeyalên Josephê hakimê berê de.
Joseph
ji hakimiyê teqawid bûye û li mala xwe tekane zewqa wî, guhdarkirina bi dizî ya
li telefonên cîranan e. Joseph bi kirin û axaftinên xwe dike ku em cardî li
qencî û neqenciyê bifikirin. Çi eleqeya wî bi Valentine re heye? Valentine
rojekê li kûçikekî diqelibe û ev kûçikê Joseph e. Ji toqa stûyê kûçik hîn dibe
ku ew li taxeke bi navê “carouge” dijî (bila bala we li ser rouge be).
Di ser kûçik re hevnasîna Valentine û Joseph çê dibe.
Joseph
bi salan e kesekî ji hezkirinê dûr e. Lê ji axaftinên wî tê famkirin ku
Valentine dibe ku ew jin be ku ew di xeyalên xwe de mezin dike. Joseph bi demê
re gava qala serboriya xwe dike, heman serborî ji aliyê kesekî cudatir ve tê
lîstin û em dibin şahidê alteregoya Joseph.
Joseph
hakim e. Auguste jî hakim e. Herdu jî berî ku îmtihana hakimtiyê qezenc bikin,
bi tesadûfî ji rûpela vekirî ya kitêbeke ketî pirsa xwe ya îmtihanê dixwînin
bêyî ku bizanin û qezenc dikin. Herdu jî ji aliyê destgirtiyên xwe ve bi mêrekî
din tên xapandin. Destgirtiya Joseph di qezayekê de dimire, lê xuya ye Auguste
di qezayekê de dê bi Valentine re bibe destgirtî.
Di
her sê fîlman de jî pîrejinek heye ku wekî leitmotîfekê heman hereketê dike.
Dixwaze şûşeya destê xwe biavêje qutiya çopê lê destê wê nagihîje. Herî dawî
Valentine gava wê dibîne, diçe alîkariya wê dike û şûşeyê diavêje qutiyê. Belkî
ev peyama herî serekî ye di mijara biratî û alîkariyê de.
Di
dawiya fîlm de Valentine bi ferîbotê derdikeve rêwîtiyekê. Auguste jî li heman
ferîbotê siwar dibe (lê qet hev nas nakin). Ferîbota wan qeza dike û tenê heft
kes ji wê qezayê rizgar dibin. Hûn dê bêjin kî? Kieslowski dîsa em terskoşe
kirin û zîrekiya xwe nîşan da. Ev kes ev in: Julieya û Oliverê fîlmê Bleu,
Karolê û Dominiquea fîlmê Blanc, Auguste û Valentinea fîlmê Rouge,
û kesekî bi navê Steven Killian (lê nizanim ka ev kî ye û di fîlman de jî qet
rastî vî navî nehatim). Hezar pirs û îhtimalan dikarim li vir rêz bikim ka
Julie û Oliver û Karol û Dominique çawa hatin wê ferîbotê û îşê wan li wir çi
bû. Ew çêtir in her wekî pirs û îhtimal di hişê min de bimînin. Lê tişta ecêb,
gava Joseph di televizyona xwe de li vê qezayê temaşe dike û Valentine dibîne,
dîmenê rastîn yê Valentine dibe eynî wekî afîşa Valentine ya ji bo reklameke li
ser cadeyê (ne rastî lê çêkirî). Kenek hat ser rûyê min, min ji xwe re got ev
Kieslowski çi şeytan e, de ka dihat bîra kê dê lîstikeke weha di dawiyê de bike
û xatirê xwe ji me bixwaze. Ev fîlmê herî dawî yê Kieslowski bû.
0 yorum: