.png)
ÇÎROKA WENDA (1.1.)
1.
“Şimdi
karşıya geçebilirsiniz. Şimdi karşıya geçebilirsiniz. Şimdi karşıya
geçebilirsiniz…”
Dengê ji nav
stûnê trafîkê hêdîka bilind dibû, li nav heytehola wesayît û însanan dima
vizîniya mêşekê – mêşeke bêxeber ji
hemû qewimînên li der û dora xwe. Însanên li her du aliyên qeraxa rê li benda
vî dengî bûn da ku tavilê derbasî aliyê din ê rê bibin, bi bihîstina vî dengî
re gav didan xwe ber bi aliyê din ve û bi lez bi rêya xwe de dimeşiyan. Dimeşiyan,
rast e, lê heçku her tişt bi wan re dimeşiya: dar, peyarêk, avahî, rê, behr.
Çend xort li ber dezgehên xwe yên qalikên telefonan bêrawest bangî qelebalixiya
însanan dikirin, erzanî xwe li vir danî.
Tam di vê
hînê de, Rizgo Zerdeştê çîroknûsê ciwan di nav vê qelebalixiyê de kêliyekê bi
ber çavan dikeve û cardî ji ber çavan diçe. Hewce nake em têbîniyeke bêwext li
vira zêde bikin, jixwe xwendeyê ezîz vî çîroknûsî xweş nas dike, dizane ka îşê
wî li vê derê jî çi ye. Lê belê hêja ye bê gotin, camêrê me bi salan hewl da ku
navê xwe yê Rüzgar Öztürk ê di nasnameya Tirkiyeyê de biguherîne lê bes karî
Rüzgar bike Rizgo. Her cara ku li sazî û dezgehên fermî paşnavê wî dihat guhê
wî, sefetê wî diçû, dixwest jehrê di tîpa her kesî de deyne, derî li ser piştê
bihêle û biçe. Belaheq navê çîroka xwe ya dawî ya kovara Lokomotîfê
nekir Rizgo Öztürk Çû Ber Rehma Xwedê. Çîroknûsê me fam kiribû, Rizgo
Öztürk ne yek, ne dudu, ne sisê, ne çar û ne jî pênc kes bûn. Her kesekî Rizgo
Öztürkekî cuda hebû, ê wî jî ji zû de çûbû ber rehma Xwedê.
Rizgo
Zerdeşt bi qelebalixa însanan re derbasî aliyê din ê rê bû. Ber bi dezgehê
xortekî bi berçavka reş ve çû, silav lê kir ji bo ku daxwaza cameke nayşikên a
telefonê lê bike. Beriya du sê rojan gava ku dimeşiya û bi telefonê peyam
dinivîsîn, ji nişkê ve li zilamekî bi qasî sê zilaman qelibîbû, telefona wî
gotibû terreq ketibû erdê, ew cama nayşikên şikiyabû, tew di ser de zilam jî
gotibûyê, li ber xwe binêre hey dêqehp. Rizgo li pişt vî zilamî tiliya xwe ya
navîn ji nav tiliyên din bilind kiribû ku vî hawî ji filîman hîn bûbû.
-Buyur
abê, xortê bi berçavka reş dibêjiyê.
-Cama
telefona min şikiyaye kekê, yeke nû dixwazim.
-Ser çava
kekê, ez ê yeke on numere bidim te.
-Welleh kes
nabêje mastê min tirş e, de bila a min jî on numere be.
-We nebêje
ezbenî, ma ez te qandirmîş dikim? Eyb e meriv bêje, min ji van caman
daye Sinan Çetin û Polat Alemdar jî, gelek jê memnûn bûn.
-Weyy…
Mişteriyên te jî gelek yağlî bûne, Xwedê wan bihêle.
-Erê wey,
îşê yağlîbûnê… Telefona te jî aha temam e kekê.
-Deynê min
çi qas e?
-Hema on
tele bide bes e.
-Hem on
numere hem jî on tele. Welleh xêra Xwedê ye. A ji te re keko. Bi
xatirê te.
***
Rizgo
Zerdeşt pir ji temaşekirina ewran hez dike, tebîetê wî ye. A niha jî gava em di
waporê de li hemberî wî derbas dibin, em ji dûranê ve dibînin ku wa ye çavê xwe
kutaye esmanan, riprast dimeşe li sahîlê. “Li bir xwi binêri hiy diwirê Xwidê,”
vegêreke navsere ji nav me diqîre û destê xwe ber bi wî ve gal dike, “Mi ti li
mirîkên ci xwi digirî?” Qerqeşûnek di navbera me û vegêra navsere de dest pê
dike, em dikin nakin huş nabe. “Huş be”, em dibêjin bi kerb û hêrsekê, “niha ne
dora vegêrana te ye hey nizamçîk.” Bilebila wê ye, tiştinin tewşomewşo li pey
hev rêz dike ku meriv nizane çi dibêje, behsa çi dike. Her ku me li ber
nivîskar da ku vê vegêra eletewş ji nav vegêranê derxe ku ne tê xwarin ne tê
avêtin, em ji zimanê wê fam nakin tew xwendevan dê çawa fam bikin, lê bi ya me
nekir nivîskar, me go wisa neke ezbenî, ev jinik dê li serê me bibe bela, dê
navekî xirab bi pey me bixe lê go ez û nego tiştekî din nivîskar.
Di nav vê devjeniya me de em dibînin
ku wa ye lehengê me gotiye şellep ketiye behrê. Ê helbet cihê ku behrek lê hebe
divê kesek jî bikeviyê, ew jî bi para lehengê me ket, jehr tê de be. Kêm kes
dizanin ku Rizgo Zerdeşt bi avjeniyê nizane. Jixwe me jî nizanibû, em ji
çavkaniyeke ku naxwaze navê xwe eşkere bike hîn bûn, malava. Rizgo li ber xwe
dide bi ser avê bikeve. Pelên har ên behrê geh bi avî alî de geh bi wî alî de
wî dihejînin. Li jorê çend telpên ewran wek cansimidiyan jê re xuya dibin.
Destê xwe çeng dike Rizgo, ez ê zevt kim dibêje, ez ê zevt kim van ewran. Heydê
qurban, em dibêjin, taswasek ketiye nav me vegêran, gupgupa dilê me ye. Li ber
xwe bide Rizgo, li ber xwe bide lehengê dilpak, şêrê çiyan, egîdê behran,
hevrêyê dilsoz, niha ne wextê mirina te ye, me hê nû dest pê kir lo. Em çi
bikin û çi nekin dibêjin ji hev re, dest û lingên me bendkirî. Dibêje kûrr û
digirî vegêra navsere, cardî bilebila wê ye, kesî ji me ew fam nekir. Ev jinik
wisa ne em dibêjin di navbera xwe de, di giryan û xeberdanê de kes nikare avê
li destê wan bike. Ez ne wisa me dibêje, vegêreke me ya ciwan, ne digirîm û ne
jî zêde xeber didim. Tu ji xwe re bêje, em dibêjin, ka bila dora te bê em ê
bibînin bê tu çawa direqînî peyvan.
Dengê ku ji Rizgo diçe kizzîniyê bi
kezeba me dixe. Rojeke her wekî îro bi destê dildara xwe girtibû û li ber vê
sahîlê pêgermok digerandin. Niha wek xewnekê dihat ji Rizgo re. Ti carî xewneke
wî çênebûbû ku bi destê dostika xwe bigire û li ber peravên behrê jê re behsa
çîroka xwe ya netemambûyî bike. Di nav pêlên behrê de reşbeleka çîrokeke nû di
hişê wî de zelal bû, Xwedê hez ke heger ji vê bobelatê sax bifilite, dê lêxe
herf bi herf binivîse. “Çîrokeke wiha nehatiye nivîsandin,” got, xwebixwe, di
bin avê de. Peyvên ji devê wî dipekiyan xelekine li pey hev li ser rûyê behrê
çêdikirin. “Heke ez nenivîsim kes nikare binivîse.” Wer difikirî ku ev çîrok dê
wek gulleyekê di nav çîroknûsan de deng veda. Belkî çend xelatan bigirta. Belkî
li çend zimanan wergeriyaya. Belkî bi xêra wê li çend welatan bigeriya.
Vegêrekî me yê sergerm xwe negirt û got, biçirrrîn, ji bo lehengê me, xeyal bêpere
ne, tu jî pariyê xwe tê dak, jê nemîn. Lê Rizgo bibiryar bû, dê binivîsiya vê
çîroka han û ji pêşbaziya herî navdar, Pêşbaziya Çîrokên Neqediyayî re
bişanda.
Her ku kêliyek ji berîka me lêdixe
diçe em dikevin nav tirsûxofekê. Em li hev dinêrin, li lehengê xwe dinêrin, li
ewran dinêrin, ev ewrên ku em anîn xistin çi halî. Deng ji nivîskar nayê û em
li benda fermana cenabê wî ne. Dengek bi nav vegêran dikeve, mi birdin, mi
birdin, dibêje vegêra navsere. A ji te re, ev ji me kêm bû. Em vegêran salox
dikin ku wê bernedin. Tirredîna han! Mi birdin iz ê hirim lihing xilis kim. Çi
bû, çi nebû, vegêra navsere ji dest me difilite û xwe ji waporê berdide behrê.
Bêyî ku em li benda fermana nivîskar bisekinin, em jî xwe li pey wê yek bi yek
diavêjin behrê ji bo ku wê xilas bikin. Vegêrê me yê sergerm berî me gişan xwe
çeng dike hewayê û berdide behrê. Bis bipiyiv, bis bipiyiv, dêliki hirim, hawê
vegêra navsere dike û dipeyive vegêrê me yê sergerm. Em gelekî ditirsin ku hin
vegêrên me bi avjeniyê nizanibin. Gava ku em digihijîn peravê, em dibînin ku wa
ye vegêra navsere ketiye bin çengê lehengê me û wî ber bi qeraxa rê ve
dikişîne. Li bir xwi bidi Rizgi, vegêra navsere bi zimanekî lêborînxwaz
dipistîne guhê wî. Mi min ji ti ri nigitibû li bir xwi binêri.
Rizgo rojtira din gava li malê hat
ser hişê xwe li ser maseya ber serê xwe rastî hejmara wê rojê ya rojnameya Behra
Welêt hat ku di manşetê de sûretê wî
yê dema xilaskirina ji avê hebû. “Hela ez bixwînim”, got gava destê xwe gal kir
rojnameyê, “ka bê van bêbavan cardî çi derew kirine.”
Hemwelatiyê me Rizgo Zerdeştê çîroknûsê ciwan ê bi navê xwe yê
fermî Rizgo Öztürk ji xeniqandinê xilas bû. Rizgo Zerdeşt duh bi sedemeke
nayzanîn ket behrê û ji ber nezanîna xwe ya avjeniyê bi xeniqandinê re rû bi rû
ma. Li gor qeyda çend hemwelatiyan ku bi telefona xwe ya destan ew girtibûn
xuya dibe ku heta demeke dirêj jî çîroknûsê ciwan li ber xwe daye ku li ser avê
bimîne. Lê ji telebextê wî yê reş re zêdetir nekariye wî laşikê xwe yê ziravik
li ser avê bihêle û demekê di bin avê de maye. Tam wextê ku her kes hêviya xwe ji saxfilitîna
birêz Zerdeşt biriye, tevî jineke navsere û nenaskirî ji bin avê hol bûne û derketine.
Her çend Behra Welêt hewl da xwe bigihîne wê jina navsere jî, lê li tu der û
deverê şopek bi ser wê nexist. Şahideke vê bûyerê ji Behra Welêt re ragihand ku
xilasbûna Rizgo Zerdeşt mûcîzeyeke mezin e ku ne qe tê gotin ne jî vegotin û
wiha bi axaftina xwe berdewam kir: “Me digot jixwe miriye û me got rehma Xwedê
lê be, ji haziran ne çêtir çîroknûsekî di ser pozê xwe re bû. Çend kesan bi xwe
negirt û dest bi girî kirin. Çend kesên din jî ku xuya bû xwendevanên wî yên
hezkirî bûn, gotin êdî çîroka kurdî sêwî ma û piştî mamoste Rizgo çîrok nayê
nivîsandin. Lê tam di vê hînê de me nerî du laş bi ser avê ketin û çepik û
tilîlî û halan û helahelayek bi cemaetê ket. Çi ye ne çi ye, me tu tiştî fam
nekir. Jixwe em zêde jî bi ser de neçûn, tek teselliya me ew bû ku niha sax bû
û li hember me bû. Yek ji wan xwendevanên tûj bi xwe negirt û çû binê nigê wî
maç kir û got tu êdî seyda yî ez jî mirîdê te me. Axir kelam bê girseya mirovan
bê pevçûn û teşqele belav bû, em jî hatin mala xwe.” Hêjayî gotinê ye ku Rizgo
Zerdeşt xwediyê çend çîrokan e di kovaran de û li gor agahiyeke me ji
çavkaniyeke payebilind bidestxistî, ji niha de haziriya çîroka xwe ya nû dike
ji bo ku serî li pêşbaziya herî navdar û herî mezin, Pêşbaziya Çîrokên
Neqediyayî bide.
(Dawiya Beşa 1em a Qismê 1em)
XXX
Têbînî: Li gor
reşbeleka vê romanê, ev roman dê ji heft qisman û her qismek jî ji çendîn beşan
pêk bê. Ez ê jî her carê beşeke van qisman belav bikim. Ez dixwazim xwendevanên
vê romanê jî bi şiroveyên xwe rengekî bidin vê romanê (çi ziman, çi rêzebûyer,
çi mijar û naverok) ku di her beşê de kêm be jî van şiroveyan li ber çavan
bigirim û kêm be jî em karibin bi hev re, bi saya hev romanekê binivîsin. Roman
karekî demdirêj e dizanim, jê re motîvasyoneke xurt lazim e û motîvasyona min
jî xwendin û şiroveyên xwendevan û heval
û hogiran e. Ji ber ku dilê min dixwaze ez vê romanê dinivîsim, ji bo malbata
xwe, ji bo heval û hogirên xwe û ji bo xwendevanên dilsoz. Ez ê çi qasî bi ser
kevim nizanim û jixwe ji bo min ne girîng e ez ê çi qasî bi ser kevim. Belkî di
encamê de romaneke pir beredayî û seqet jî derkeve, belkî romaneke baş jî. Bi
herduyan jî razî me, çavê min ne li ezmanan e. Temenekî me yê kurt heye, hewce
nake meriv ji bo du nivîsan temenê xwe heba bike. Wextê me kêm e loma ez ê
zêdetir û pirtir binivîsim, ez ê hewl bidim bê kompleksa nivîsandin û
mikemmelbûnê binivîsim ku heta niha ti xêra wan li min nebûye.
Ferhengok:
Şimdi karşıya geçebilirsiniz: Hûn niha dikarî derbasî hember bibin.
Vegêr: Vebêj (Anlatıcı)
Vegêran: Vegotin (Anlatı)
Di vê hînê de: Di vê navberê de (bu arada)
Reşbelek: Taslak
Înanolo,
YanıtlaSilDi şeveke ku xewa min ya jiber dermanên min yên nû qedîyabûn nedihat de bû qismet xwendina 1.1'a romanê.
Serê pêşî ez te jiber vê biryara romana tefrîqa pîroz dikim. Têbinîya te li binê beşa yekê nivîsîye hin heq dane min jî:
Di vê beşê de li hîn cîhan mîzaheke pir xweşik heye. Ez dixwazim ew mîzaha di beşa duduyan de were zêde kirin. Mesela bila nivîksar bibîne ku karaktêr ji xwe re hesabên sosyal medya vekirine û hewil bide wan girtin bêmane, çinku nivîskar dibîne ku ew û karakter ji eynî keçikê re dinivsînin filan.
Belkî di dawîyê de romaneke pir baş derkeve, lê ez ji niha de bêjim min navê romanê neeciband. İnan Eroğlu gerek e navekî din î hîn î orîjînal bidaya. Tu bi xwe jî zanî ku nav jî yek caran bi qasî romanê bi xwe muhîm e.
Nizanim, min ji têbinîyê fehm nekir ew heqê min heye yan na, lê ez wek xwendevanê dixwazim ku navê romanê were guhertin.
Ji Diyarbekirê hez û hurmetên ku hîn neçûne Riha.